Studia 

Gelensia

Geelse boeten. Een demono-drama

Het basisthema van de novelle Geelse Boeten is de obsessie van Bas Sprenghel om zich te wreken op de Fransen en op de kerk voor de dood van zijn zuster Dimpna. Aan die obsessie gaat hij uiteindelijk zelf ten onder, omdat ze zijn leven helemaal gaat beheersen. Het verhaal speelt zich af in het 17de-eeuwse Geel, tegen de achtergrond van oorlogen, godsdiensttwisten en gekibbel tussen de kanunniken van Sint-Dimpna. In de figuur van Bas Sprenghel kunnen we de duizenden bedevaarders herkennen die ooit in Geel naar de Sint-Dimpnakerk zijn gekomen om met hun obsessies, hun duistere neigingen en hun geheime begeerten te leren leven.


Karel Vanspringel (° 1939) is een geboren en getogen Gelenaar. Hij studeerde klassieke talen en filosofie aan de KU Leuven. Voor zijn pensioen in 1999 was hij lerarenopleider aan de Karel de Grote Hogeschool in Antwerpen. Tussen 1999 en 2005 was hij voorzitter van Pax Christi Vlaanderen. Van zijn hand  verschenen eerder onder andere ‘Malika. Een kortverhaal voor jongeren’ en over Geel ‘De St.-Dimpnalegende her(uitge)vonden.’   


De inhoud

Voor het eerst in drie eeuwen biedt dit werk een panoramische blik op het geestelijke leven in de landdekenij Geel in de achttiende eeuw. Deze bestuurlijke regio behoorde tot het bisdom ’s-Hertogenbosch en omvatte zeventien parochies: Arendonk, Balen, Bel, Dessel, Geel, Lommel, Millegem, Mol, Oevel, Poppel, Postel, Ramsel, Retie, Tongerlo, Westerlo, Zammel en Zoerle.

Op basis van dekenale visitatieverslagen en talrijke andere documenten reconstrueerden de auteurs het rijke geestelijke leven in deze regio. In deze religieus-sociale geschiedenis wordt achtereenvolgens ingezoomd op de religieuze overheid, de rol van de landdeken, de leden van de lagere clerus en het gelovige volk. Telkens wordt het algemene kader geschetst, dat nadien ingekleurd wordt met talrijke, heemkundig interessante casussen.

Deze geschiedenis is meer nog dan een religieuze geschiedenis, een mentaliteitsgeschiedenis. Met het christendom als meest normatieve factor in de maatschappij in de achttiende-eeuwse Kempen, bieden de goed bewaarde en omvangrijke dekenale- en bisschoppelijke archieven een unieke inkijk in de maatschappij van die tijd, met een bijzondere aandacht voor afwijkend gedrag.

Het gebied van de landdekenij in de achttiende eeuw

KAART definitief.pdf